100. Maymun Fenomeni

Pasifik Okyanusundaki adalarda Maçaca Fuscata türü Japon maymunların davranışları otuz yılı aşkın bir süredir bilim insanları tarafından gözleniyor.

1952′de Koshima Adasında bilim insanları maymunların yemesi için kumların içine tatlı patates bırakıyorlar. Maymunlar patatesin kumlu olmasından hoşlanmıyor ama yemeye devam ediyorlar. Bir gün, İmo isimli dişi maymun, patatesleri suda yıkayarak yemeyi akıl ediyor. Buluşunu annesine de öğretiyor. Giderek bu yeni davranış biçimi diğer maymunlar arasında yayılıyor.

1958′in sonbaharında çok şaşırtıcı bir şey oluyor.

Yüzüncü maymun da patateslerini yıkayanlar arasına katıldığında her şey değişiyor. Adadaki maymunların neredeyse tümü, patatesleri yıkamaya başlıyor. Asıl sürpriz, bağlantıları olmadığı halde, diğer adalardaki maymunların da aynı anda patatesleri yıkamaya başlamaları… Bu yenilik, mesafenin önemi olmaksızın zihinden zihine aktarılabiliyor.

“Yüzüncü Maymun Fenomeni”, Duke Üniversitesi’nden Doktor J.B. Rhine tarafından değişik deneylerde tekrarlanıyor. Sonuç her seferinde aynı. Bugüne dek mutsuz, bencil, korku dolu, karamsar bir dünya süre geldi. Zihinlerde hâlâ taş devri korkularımızı taşıyoruz. Dünyada mutlu, sevecen, aydınlık insanlar yok mu? Elbette var. Sayıları gittikçe de çoğalıyor. Dünya, insanlık boyutunda devrim yapılabilmesi için yüzüncü maymunu bekliyor. Kimbilir, “Yüzüncü Maymun” belki de sizsiniz… 

Ken Keyes Jr.’n “The Hundredth Monkey”, isimli kitabından derleyen
NURAY BARTOSCHEK (Bütün Dünya)